ماه در آینده‌ای دور زمین را تنها خواهد گذاشت

ماه در حال دورشدن از زمین است. تنها قمر زمین هر سال به‌اندازه‌ی تقریبا ۳/۸ سانتی‌متر از زمین دور می‌شود. هیچ راهی برای توقف این روند وجود ندارد و نمی‌توان زمان را به‌عقب برگرداند. هر کاری انجام دهیم، نیروهای گرانش نامرئی و یکپارچه هستند که ماه را از زمین دور می‌کنند و در چندمیلیون سال آینده، باید با ماه وداع کنیم.

درحدود ۴/۵ میلیارد سال پیش، ماه به‌شکل توده‌ای از سنگ‌ریزه‌ها در اطراف زمین شناور بود. در آن زمان، ماه به زمین ده برابر نزدیک‌تر از فاصله‌ی کنونی بود. به‌عقیده‌ی دانشمندان سنگ‌ها ماه حاصل برخورد زمین و جرم اسرارآمیزی در ابعاد مریخ بودند. به‌دلیل این برخورد کیهانی ماه به‌شکل توده‌ای گداخته و داغ و قرمز در آسمان شب می‌درخشید. سپس، با سرعت تقریبی ۲۰ سانتی‌متر در سال از زمین دور شد.

به‌همین‌ترتیب، ماه به دورشدن از زمین ادامه داد. جاذبه‌ی قمرها با وجود کوچک‌بودن می‌تواند بر سیاره‌های میزبانشان تأثیر بگذارد و باعث اندک برآمدگی آن‌ها به‌سمت بیرون شود. در سیاره‌ای اقیانوسی مثل زمین، این اثر به‌شکل جزرومد نمایش داده می‌شود. ماه باعث کشش اقیانوس‌ها می‌شود؛ اما به‌مرور حرکت ماه در مدار خود افزایش می‌یابد. جیمز اودونوگ، دانشمند سیاره‌ای JAXA، سازمان فضایی ژاپن می‌گوید:

اگر سرعت خود را هنگام چرخش در مدار زمین افزایش دهید، می‌توانید با موفقیت بیشتری از جاذبه‌ی زمین بگریزید.

دانشمندان این پدیده را عقب‌نشینی قمری می‌نامند؛ عبارتی جذاب که می‌توان آن را راه فراری برای ماه دانست. آن‌ها این عقب‌نشینی را با تابش پرتوهای لیزر به آینه‌هایی که فضانوردان آپولو در ماه قرار داده بودند، اندازه‌گیری کردند و با این داده‌ها و منابع دیگر به اندازه‌گیری حرکت‌های قبلی پرداختند. سرعت عقب‌نشینی ماه در طول سال‌های گذشته تغییر کرده و نوسان‌هایی متقارن با رویدادهای درخورتوجه مثل بمباران‌های شهاب‌سنگی ماه و تغییرات عصر یخبندان زمین رخ داده است.

عقب‌نشینی پیوسته تأثیری فراتر از جزرومد بر زمین خواهد گذاشت. نیروهایی که ماه را از ما دور می‌کنند، باعث آهسته‌‌شدن چرخش زمین و افزایش طول روزها می‌شوند. در ابتدا که ماه به زمین نزدیک‌تر بود، زمین با سرعت بیشتری به دور خود می‌چرخید و یک روز زمینی، تنها معادل چهار ساعت بود. براساس سرعت فعلی عقب‌نشینی قمری، یک قرن طول می‌کشد تا دو میلی‌‌ثانیه به روز زمینی اضافه شود.

به‌دلایل علمی، انتظار می‌رود ماه برای همیشه به دورشدن از زمین ادامه دهد و برخلاف فیلم اکشن Moonfall، با ما برخورد نخواهد کرد. درحدود ۶۰۰ میلیون سال آینده، ماه به‌اندازه‌ای از زمین دور می‌شود که انسان‌ یکی از پدیده‌های سماوی را از دست خواهد داد: ماه‌گرفتگی. دیگر ماهی در کار نخواهد بود تا جلو نور خورشید را مسدود کند و سایه‌اش را روی زمین بیندازد؛ اما ماه بازهم به زمین وابسته خواهد بود و این‌بار چشم‌اندازی متفاوت و داغ‌تر از زمین را نظاره می‌کند.

در آن زمان، آب اقیانوس‌ها شروع به تبخیر می‌کنند. البته در فاصله‌ی چندمیلیارد سال آینده هم خورشید کاملا ماه و زمین را از مدار خارج می‌کند. خورشید با رسیدن به پایان سوخت خود، منبسط و متورم می‌شود و سیاره‌های داخلی منظومه‌ی شمسی را خواهد بلعید.