امروزه بازار ارزهای دیجیتال به دلیل جذابیت‌های متعدد توانسته نگاه بسیاری از سرمایه‌گذاران را به خود جلب کند؛ به گونه‌ای که به صورت روزانه افراد زیادی وارد این بازار می‌شوند، اما در این بین تازه واردان به دلیل عدم شناخت مناسب این بازار اشتباهات زیادی را انجام می‌دهند که باعث ضرر و از دست رفتن سرمایه آنها خواهد شد. از این رو در این مقاله قصد داریم شما را با رایج ترین اشتباهات خطرناک تازه واردان و رایج ترین کلاهبرداری‌های بازار رمزارزها آشنا کنیم تا با آگاهی کامل وارد این بازار شوید. با گجت نیوز همراه باشید.
بایدها و نبایدهای تازه واردان بازار ارزهای دیجیتال
پرهیز از فومو
ترس از جا ماندن (fear of missing out) که به اختصار با نام فومو (FOMO) شناخته می‌شود یکی از رایج ترین اشتباهات مهلک و خطرناک تازه واردان بازار ارزهای دیجیتال است. در واقع این اصطلاح در حوزه ارزهای دیجیتالی زمانی به کار برده می‌شود که بازار در حال پامپ شدن بوده و بسیاری از افراد برای خرید رمزارز اقدام می‌کنند.
این در حالی است که کارشناسان تاکید دارند در این زمان قیمت‌ها به میزان زیادی افزایش پیدا کردند و به همین دلیل بسیاری در حال دریافت سود بوده و قصد خروج از بازار را دارند. از این رو اقدام منطقی و عاقلانه این است که کاربران برای ورود به بازار می‌بایست تا زمانی که قیمت‌ها کاهش نیافت صبر کنند. اما تازه واردان این بازار قادر به کنترل احساسات خود نبوده و قصد دارند از این شرایط ویژه بهره‌مند شوند، اما اقدام آنها فقط یک اشتباه بزرگ بوده و باعث ضرر آنها خواهد شد.
گفتنی است به هر میزان که روند صعودی شدید‌تر و چشمگیرتر باشد، احتمال بازگشت و اصلاح مجدد قیمت نیز بیشتر خواهد بود، اما اگر نتوانستید احساسات خود را کنترل کنید و فرایند خرید را انجام دادید، در این زمان باید از هر نوع فروش هیجانی اجتناب کرده و دوباره اشتباه نکنید.
پرهیز از فروش هیجانی
افرادی که خواهان ورود به این بازار هستند باید به این نکته توجه کنند که در زمان معامله در یک بازار بی‌ثبات مانند رمزارزها می‌بایست دارای قلب بزرگی باشند؛ چرا که بسیاری از تازه واردان به این بازار پس از این که نخستین کندل قرمز بزرگ را مشاهده می‌کنند بلافاصله برای جلوگیری از ضرر بیشتر به فروش ارزهای خود روی می‌آورند.
باید توجه داشت که کاربران با استفاده از حد ضرر یا استاپ لاس (Stop Loss) قادرند از ضرر بیشتر جلوگیری کنند. البته پیش از آن باید در خصوص اقدام خود تصمیم‌گیری کرده و استراتژی خود را مشخص کرده باشید. از این رو اگر بخواهید هنگامی که سرمایه شما در حال از بین رفتن است یک اقدام هیجانی و بدون برنامه انجام دهید، فقط شرایط را بدتر خواهید کرد.
لازم به ذکر است ارزهای دیجیتالی جزو بازارهای کاملا بی‌ثبات محسوب می‌شوند و اگر قادر به کنترل شرایط نیستید بهتر است به دنبال سرمایه‌گذاری در این حوزه نباشید؛ چرا که هیچ تضمینی برای معکوس شدن روند نزولی وجود ندارد. البته در این بین رمزارز بیت کوین طی سال‌های اخیر سقوط‌های قیمتی متعددی را تجربه کرده و توانسته بعد از آن چند اوج تاریخی جدیدی را به ثبت برساند.
به طور کلی از وحشت پرهیز کنید، هر زمانی که احساس کردید برای کسب سود یا توقف ضرر زمان مناسبی است، به دنبال فروش باشید، اما تصمیم هیجانی و بررسی لحظه‌ای قیمت‌ها دو اشتباه بزرگ در این حوزه محسوب می‌شود.
به نوسانات توجه کنید
علاقه‌مندان به این حوزه باید توجه داشته باشند که هر چیز درخشانی را نباید طلا بدانند. در واقع بسیاری از ارزهای دیجیتالی بی‌ثبات بوده و حتی محبوب‌ترین رمزارزها مانند بیت کوین و اتر نیز با همین مشکل مواجه‌اند. از این رو تغییر قیمت ۵ تا ۱۰ درصدی طی یک روز یک اتفاق کاملا معمولی در بازار ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود. گفتنی است در ماه مارس سال ۲۰۲۰ میلادی برابر با اسفند ۱۳۹۸ ارزش بیت کوین طی چند روز حدود ۵۰ درصد کاهش یافت.
بازار ارزهای دیجیتال همواره به سمت بالا و به سمت پایین حرکت می‌کند و حتی ممکن است این بازار به مدت چند ماه یا حتی چند سال روند نزولی داشته باشد. از این رو اگه تمایل دارید در این حوزه سرمایه‌گذاری کنید، باید نوسانات شدید و بازارهای خرسی آن را نیز تحمل کنید؛ چرا که احتمال دارد همه چیز به شکل ناگهانی ترسناک شود و مجددا به شکل ناگهانی وضعیت ارز دیجیتالی مورد نظرتان رکوردهای تاریخی را به ثبت برساند.
از بررسی لحظه‌ای قیمت‌ها بپرهیزید
هنگامی که در بازار ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری می‌کنید و ثروت خالص شما نیز با رشد قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند برای بسیاری خوشایند و لذت‌بخش است. در همین راستا افراد پس از تجربه چنین هیجانی تصمیم می‌گیرند تا به شکل لحظه‌ای و هر ۵ دقیقه یک بار به بررسی قیمت‌ها روی آورند تا باز هم با افزایش قیمت‌ها هیجان‌زده شوند.
اما اگر طی این بررسی‌های لحظه‌ای با کاهش قیمت مواجه شوید، قطعا احساس ناامیدی خواهید کرد. ارزهای دیجیتالی بسیار نوسان دارند و چک کردن قیمت‌ها در بازه‌های زمانی کوتاه باعث آزارتان خواهد شد. از این رو توصیه می‌شود قیمت‌ها را در فاصله زمانی طولانی‌تری بررسی کنید. گفتنی است فرایند بررسی قیمت‌ها همانند مراقبت کردن از یک گیاه خواهد بود؛ اما در این فرایند ارز دیجیتالی مانند بیت کوین به آبیاری منظم نیازی نخواهد داشت و فقط باید حواستان باشد تا آن را ایمن نگه دارید.
محافظت از کلیدهای خصوصی
اطمینان حاصل کردن از امنیت کلید خصوصی برای کاربران ارزهای دیجیتالی بسیار حائز اهمیت است. کلید خصوصی یک رشته طولانی و خاص از کاراکترها را شامل می‌شود که با آن می‌توان به وجوه و سرمایه خود دسترسی پیدا کرد. کلید خصوصی را می‌توان در یک عبارت بازیابی (Seed Phrase) نیز خلاصه کرد؛ عبارت بازیابی در واقع کلمات خاصی بین ۱۲ تا ۲۴ کلمه را شامل می‌شود که کلید دسترسی به گنجینه ارزهای دیجیتالی کاربر خواهند بود.
گفتنی است کلید خصوصی و عبارت بازیابی باعث خواهد شد تا سرمایه شما از کلاهبرداران و هکرها در امان باشد. از این رو هیچوقت آنها را در اختیار سایر افراد قرار ندهید. همچنین برای دریافت هر نوع خدماتی در این حوزه نیز به ارائه این اطلاعات نیازی نخواهید داشت و به همین دلیل باید مراقب کلاهبردارانی که از شما چنین اطلاعاتی را درخواست می‌کنند، باشید.
خرید یک واحد کامل رمزارز ضروری نیست
بسیاری از تازه واردان حوزه ارزهای دیجیتالی بر این باورند می‌بایست برای ورود به این حوزه هزاران دلار را برای خرید یک بیت کوین بپردازند، اما این یک باور اشتباه است. در واقع بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتالی از قابلیت تعویض‌پذیری و قابلیت تبدیل شدن به واحدهای کوچکتر بهره می‌برند. البته این قابلیت شامل توکن‌های غیر مثلی نخواهد شد. برای مثال یک بیت کوین به ۱۰۰ میلیون ساتوشی که کوچک‌ترین واحد بین کوین است تقسیم می‌شود. از این رو کاربران قادرند فقط با خرید چند صد ساتوشی وارد بازار ارزهای دیجیتال شوند.
ذخیره کدهای بازیابی دو عاملی
برای این که از خدمات حساب‌های متمرکز خود مانند برنامه‌ها یا صرافی‌ها و همچنین امنیت شخصی خود محافظت کنید، باید به استفاده از تایید هویت دو عاملی (۲FA) روی آورید. همچنین تهیه نسخه پشتیبان از اطلاعات مور نیاز نیز به تمام کاربران به ویژه فعالان این حوزه توصیه می‌شود؛ با تهیه نسخه پشتیبان در مواقعی چون گم کردن گوشی یا ایرادهایی که در زمان به‌روزرسانی نرم‌افزاری به وجود می‌آید، با مشکلی مواجه نخواهید شد. همچنین کاربران بدون دسترسی به این اطلاعات برای اثبات این که صاحب حقیقی یک حساب هستند با مشکل جدی روبه‌رو خواهند شد. از این رو همواره از کدهای بازیابی خود نسخه پشتیبان تهیه کنید.
هنگام انتقال وجه مراقب باشید
در حالت حاضر تراکنش‌های بلاک چین قابل برگشت نخواهند بود. از این رو اگر تراکنشی را به اشتباه انجام دادید، برای برگشت ارزهای دیجیتالی خود هیچ راهکاری نخواهید داشت. ضمن این که هیچ قانونی برای اینکه نفر سوم را ملزم به برگشت وجوه کنید نیز در نظر گرفته نشده است. از این رو باید مراقب باشید تا ارزهای دیجیتالی را به آدرس‌های صحیح ارسال کنید و همچنین آدرس صحیح خود را به دیگران برای دریافت وجوه ارائه دهید.
همچنین توصیه می‌شود برای کاهش خطاها از برچسب‌های آدرس استفاده کنید و برای تشخیص دقیق آدرس‌های مقصد نیز به استفاده از تگ‌های آدرس یا Memo روی آورید؛ زیرا ارزهای دیجیتالی نظیر ایکس‌آرپی، استلار و ایاس برای تشخیص هویت گیرنده تراکنش به این برچسب‌ها نیاز خواهند داشت. در واقع برای انتقال هر یک از این ارزهای دیجیتالی باید یک برچسب مقصد را وارد کنید، در صورت عدم وارد کردن برچسب مقصد، احتمال رخ دادن مشکل در تراکنش افزایش پیدا خواهد کرد.
پیش از ورود به این بازار، آگاهی پیدا کنید
میان بازارهای ارزهای دیجیتالی و بازارهای مالی سنتی تفاوت‌های زیاد وجود دارد. این بازار با سرعت زیادی در حال پیشرفت بوده و باید کاربران همواره خود را با قوانین جدید آن به‌روز کنند. از این رو آشنایی با این صنعت بسیار ضروری است. همچنین توصیه می‌شود پس از این که به درک مناسبی از این فناوری رسیدید، پیش از سرمایه‌گذاری در یک ارز یا پروژه حتما وایت پیپر (Whitepaper) را بخوانید و با کاربردهای آن آشنا شوید. کارشناسان توصیه می‌کنند به هیچ عنوان به شکل تصادفی روی یک ارز سرمایه‌گذاری نکنید. گفتنی است متاسفانه بسیاری بدون رعایت قانون DYOR (خودت تحقیق کن) که به عنوان یکی از مهم‌ترین قوانین در دنیای ارزهای دیجیتالی به‌شمار می‌رود، وارد این بازار می‌شوند.
مراقب کلاهبرداران باشید
در حال حاضر ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال به بیش از ۲ تریلیون دلار رسیده و قطعا در جایی که به این حجم ثروت وجود دارد، کلاهبرداران و سودجویان نیز حضور پیدا خواهند کرد. در واقع در فضای ارزهای دیجیتالی با تعداد زیادی اسکمرها و اسپمرها مواجه خواهید شد. از این رو در چنین بازاری که چیزی به نام پشتیبان مشتری وجود ندارد، یک اشتباه باعث از بین رفتن تمام ارزهای دیجیتالی کاربران خواهد شد. از این رو قصد داریم در ادامه شما را با رایج‌ترین کلاهبرداری‌ها حوزه بازار ارزهای دیجیتال آشنا کنیم:
رایج‌ترین کلاهبرداری های ارزهای دیجیتال
کلاهبرداری‌های سرمایه گذاری
در این روش کلاهبرداران با وعده سود بالا با ریسک کم به دنبال فریب کاربران هستند. از مدل‌های معروف چنین کلاهبرداری‌هایی می‌توان به طرح‌های پانزی و هرمی اشاره کرد. حتی برخی از عرضه‌های اولیه سکه (ICO) نیز کلاهبرداری محسوب می‌شوند. ضمن این که اینفلوئنسرهای شبکه‌های اجتماعی نیز در چنین تبلیغاتی خواسته یا نخواسته مشارکت می‌کنند. از این رو لزوم تحقیق در هر پروژه یا طرحی بسیار حائز اهمیت است. ضمن این که باید وایت پیپرها را بخوانید و با جامعه ارز دیجیتالی آشنا شوید.
کلاهبرداری اهدای رایگان
طی سال‌های گذشته کلاهبرداران با وعده اهدای رایگان چندین بار از کاربران سوءاستفاده کردند؛ در این روش فردی اعلام می‌کند اگر شما مقدار معینی ارز دیجیتالی به کیف پولی که وی اعلام می‌کند بپردازید، آنها به همان مقدار یا اغلب به دو برابر آن برایتان ارز دیجیتالی رایگان ارسال خواهند کرد. این نوع کلاهبرداری که با کلاهبرداری‌های اهدای رایگان شناخته می‌شود در شبکه‌های اجتماعی چون فیسبوک، توییتر، تلگرام و حتی اینستاگرام وجود دارد. در واقع کلاهبرداران قادرند با ایجاد حساب‌های جعلی یا هک حساب افراد مشهور چنین کلاهبرداری‌هایی را انجام دهند.
کلاهبرداری فیشینگ
کلاهبرداری فیشینگ یکی از کلاهبرداری‌های رایج در فضای مجازی و حتی در بازار رمزارزها محسوب می‌شود و کلاهبرداران از این روش برای دسترسی به دارایی‌های دیجیتال کاربران استفاده می‌کنند. در این روش کلاهبرداران شما را به سمت یک وب‌سایت جعلی به جای سایت اصلی هدایت می‌کنند؛ پس از این که اطلاعات خود را در سایت‌های جعلی وارد کردید، توسط کلاهبرداران مورد سوءاستفاده قرار خواهید گرفت. از این رو پیش از وارد کردن اطلاعات خود حتما آدرس وب‌سایت را مورد بررسی قرار دهید.
کلاهبرداری‌های مرتبط با عرضه اولیه سکه
ICO که مخفف عبارت Initial Coin Offering بوده در واقع یک طرح جمع‌آوری سرمایه برای ایجاد یک پروژه ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود. در این نوع کلاهبرداری صاحبان پروژه شما را ترغیب می‌کنند تا توکن‌های جدیدی را از طریق ICO بخرید. پس از این که به مقدار چشمگیری توکن به فروش رسید، کلاهبرداران به همراه تمام پول‌هایی که از کاربران جمع‌آوری کردند، ناپدید شده و دیگر در دسترس نخواهند بود. برای تشخیص کلاهبرداری ICO روش خاصی وجود ندارد. از این رو پیش از سرمایه‌گذاری روی توکن‌ها باید آنها را به شکل کامل مورد بررسی قرار دهید.
حواستان به سوگیری واحد کامل باشد
سوگیری واحد کامل (Unit Bias) در حوزه ارزهای دیجیتالی به این معناست که یک سرمایه‌گذار برای داشتن یک واحد از ارز دیجیتال نسبت به داشتن کسری از آن ارزش بیشتری قائل شود؛ برای مثال فردی قصد ورود به دنیای ارزهای دیجیتالی را دارد و با صرف بودجه‌ای حدود ۴ هزار دلار می‌تواند یک اتریوم را خریداری کند و همچنین با همین مبلغ می‌تواند کسری از یک بیت کوین برابر با حدود ۰.۰۶۶۳۴ بیت کوین را خریداری نماید. در واقع با مقدار پول یکسان، خرید یک رمزارز کامل نسبت به کسر کوچکی از یک رمزارز گران‌تر برای فرد احساس بهتری را از لحاظ سرمایه‌گذاری ایجاد می‌کند.
البته خرید یک واحد کامل ارز جذابیت‌های خاص خود را دارد، اما ارزش آن ارتباطی با قیمت اسمی آن نخواهد داشت. به طور کلی ایجاد تنوع در پرتفو (سبد سهام) و سرمایه‌گذاری در دارایی‌های دیجیتالی مختلف تا زمانی که تحقیق و بررسی‌های مورد نیاز را به انجام رسانده باشید، ضرری به همراه نخواهد داشت.
حواستان به کارمزدها و هزینه‌های گس باشد
در استفاده از ارزهای دیجیتالی باید به کارمزد تراکنش‌ها توجه ویژه داشت. در واقع برای انجام هر معامله می‌بایست مبلغ کمی را به عنوان کارمزد به پلتفرم‌های تبادل و شبکه بلاک چین مورد استفاده بپردازید. گفتنی است کارمزدها در حوزه ارزهای دیجیتالی نسبت به کارمزدهای جهان مالی سنتی کمتر است، اما ظهور دیفای و افزایش تقاضا برای استفاده از قراردادهای هوشمند باعث شده تا کارمزدها نیز افزایش پیدا کنند. از این رو اگر حواستان به کارمزدها و هزینه‌های گس نباشد، ممکن است گاهی کارمزد پرداختی از ارزش معامله نیز فراتر برود.
دوری از فاد (FUD)
فاد (FUD) که معانی مختلفی چون ترس، تردید و بلاتکلیفی را در خود جای داده برای توصیف گزارش‌ها و اخبار منفی کم اهمیتی به کار می‌رود که در حوزه صنعت ارزهای دیجیتالی به صورت روزانه شاهد انتشار آنها هستیم؛ مثلا خبر ممنوعیت ارزهای دیجیتالی در هند که اخیرا منتشر شده یکی از انواع فاد محسوب می‌شود؛ چرا که تاکنون دولت هند هیچ نوع ممنوعیتی را به شکل رسمی برای این حوزه اعلام نکرده است، اما سایت‌های خبری به گونه‌ای این خبر را منتشر کردند که نشان می‌دهد این موضوع حتما رخ خواهد داد.
در واقع این نوع فادها باعث شک و تردید و حتی ترس در کاربران خواهد شد و آنها نیز به ناچار طی یک تصمیم هیجانی به فروش دارایی‌های خود روی می‌آورند. از این رو تا زمانی که به طور کامل از یک موضوعی اطمینان حاصل پیدا نکردید، به چنین فادهایی توجه نکنید. گفتنی است هم‌اکنون اثرات زیست محیطی استخراج بیت کوین و پشتوانه عرضه تتر جزو موضوعاتی محسوب می‌شوند که در پیرامون آنها فادها مختلفی منتشر می‌شود.
مراقب پامپ و دامپ باشید
در شبکه‌های اجتماعی شاهد ارائه سیگنال‌هایی برای خرید و فروش ارزهای دیجیتالی توسط گروه‌های خاصی هستیم، اما آیا باید به این سیگنال‌ها توجه کرد؟ پاسخ به این پرسش یک نه بزرگ خواهد بود؛ چرا که اغلب این گروه‌ها ناکارآمد بوده و درک درستی از شرایط ندارند و به هیچ عنوان نمی‌توان از بازار به ویژه بازار ارزهای دیجیتال پیش‌بینی دقیقی را ارائه کرد.
عملکرد برخی از این گروه‌ها به این شکل است که مثلا یک گروه تلگرامی با ۵۰ هزار عضو به پامپ یک کوین می‌پردازد. آنها توافق می‌کنند در یک زمان مشخص روی یک کوین خاص سرمایه‌گذاری کنند. این اقدام هماهنگ باعث می‌شود حجم زیادی از پول به بازار وارد شود. در این زمان تا خریداران جدید شرایط را درک کنند و زمان پایان بازی را متوجه شوند، بازیگران و نهنگ‌های هوشمند با کسب سود زیاد از بازار خارج شده و تازه واردان را با ارزهای دیجیتالی که بیش از حد قیمت‌گذاری شدند و در حباب قیمتی قرار گرفته، رها خواهند کرد. لازم به ذکر است همواره باید توجه داشت که قیمت‌ها به شکل پله‌ای افزایش پیدا خواهند کرد، اما نحوه کاهش آنها به شکل آسانسوری خواهد بود.
ترس را کنار بگذارید
هرچند در این مقاله به اشتباهات تازه واردان بازار ارزهای دیجیتال و به کلاهبرداری‌های رایج این بازار اشاره کردیم، اما باید دانست که دنیای ارزهای دیجیتالی در دل خود مزایا و فوایدی را نیز به همراه دارد. در حال حاضر شاهد مهم‌ترین انتقال ثروت در طول تاریخ هستیم؛ از این رو باید ترس را کنار بگذارید.
در پایان مجددا تاکید می‌شود پیش از هر تصمیم‌گیری هیجانی و احساسی برای خرید یا فروش ارزهای دیجیتالی حتما تحقیق کنید و در این حوزه از فعالان و کارشناسان معتبر مشورت بگیرد؛ چرا که بدون آگاهی لازم، این بازار در حال پیشرفت شما را غافل‌گیر خواهد کرد. البته اگر با تحقیق و آگاهی وارد این بازار شوید قطعا شما نیز می‌توانید همانند بسیاری از افراد به کسب سود و افزایش ثروت بپردازید.