خانه زی؛ خوابگاهی با حال و هوای تهران قدیم
در شاعرانه ترین خیابان تهران خانه‌ای با پنجره‌های فیروزه‌ای و طاق‌های گرد ایرانی‌اش، هاستلی است که حال و هوای مهمانان اش را به تهران قدیم می برد.
خانه‌ای با قدمتی هفتاد ساله که توسط گروهی از جوانان هنرمند و هنردوست این سرزمین دوباره زنده شده است تا این بار هویت و فرهنگ واقعی تهران قدیم را به مسافران و توریست‌های که مهمان کشور ایران می‌شوند، معرفی کنند.
نشانی خانه زی:
خیابان فلسطین، خیابان لبافی نژاد، کوچه پارسا باقری، پلاک 2
برای بازید خانه فرهنگ زی در روزهای اول هفته شما می‌توانید در ایستگاه تئاتر شهر پیاده شوید. فاصله رسیدن از ایستگاه تئاتر شهر تا خانه‌ی فرهنگ زی 10 دقیقه است. هم چنین شما می‌توانید از ایستگاه اتوبوس چهار راه ولیعصر با استفاده از خط 107 ( پایانه تجریش_ میدان راه آهن) یا ایستگاه اتوبوس دانشگاه تهران خط 102 ( پایانه آزادی- پایانه خاوران) خود را به خانه فرهنگ زی برسانید. فاصله‌ی ایستگاه دانشگاه تهران تا خانه فرهنگ زی نزدیک 5 دقیقه است.
خیابان فلسطین یا کاخ علاوه بر نقش اولیه و مهم خود در سیاست که تبدیل به محل زندگی وزیران و وکیلان می‌شود یکی از خیابان‌های مهم فرهنگی و تجاری تهران نیز است. وجود سینماها؛ کافه‌ها، دانشگاه‌ها و کتاب فروشی ها متعدد از زمان شکل گیری خیابان تا امروز تایید کننده این مطلب است.
خیابان فلسطین به خاطر موقعیت خاص سیاسی و فرهنگی خود از زمان گذشته تا به امروز نقش مهمی در باز گویی تاریخ شهر تهران دارد.
تاریخچه خانه زی:
گفتگوی آقای اعظامی مدیر داخلی خانه فرهنگ زی در با چیدانه
- آقای اعظامی خانه فرهنگ زی متعلق به کدام دوره تاریخی و چه کسی بوده ؟
«مالک فعلی این خانه در سال 1369 این خانه را از فردی به نام امیر هوشنگ خان آذر فر خریداری کرده که گویا از وکیلان یا سیاسیون زمان خودش بوده.»
- در نگاه اول معماری این خانه مدرن تر از دوره‌ی قاجار به نظر می‌رسه.
« بله. معماری این خانه مربوط به اواخر دوره‌ی پهلوی اول است که ساخت خانه‌ها در تهران کم کم شکل مدرن به خودش می‌گیره. این ساختمان هم با این سبک ساخته شده به عنوان مثال در مصالح این ساختمان علاوه بر تیر چوبی، تیرهای آهنی هم بکار رفته»
- مالک فعلی ساختمان آیا بازسازی در این ساختمان انجام داده بود؟
« خیر. بعد از خرید هر کدام از طبقات به شکل کاربری انباری به افراد مختلف اجاره می‌ده و حتی حیاط خانه هم با پوشش سقف برزنتی به عنوان انباری اضافه می‌شه.»
- پس می‌شه گفت شما به نوعی این خانه را نجات دادین و بازسازیش کردین؟
« اجازه بدین از کلمه‌ی مرمت استفاده کنم. ما هیچ کدوم از اجزای بیرونی و درونی ساختمان را تغییر ندادیم. یا تخریبی در این ساختمان نداشتیم. اما در پاسخ به سوالتون باید بگم بله دقیقاً. زمانی که ما شروع به کار کردیم. شهرداری منطقه خیلی از کار ما استقبال و حمایت کرد. این خانه شکل خرابه داشت و از نظر نمای خارجی و بودن در یکی از خیابان‌های اصلی برای شهرداری خیلی مهم بود.»
- هدف شما از این مرمت چی بود؟
« این خانه پس از دیدن 130 خانه‌ی قدیمی انتخاب شده. همین طور که می‌بینین فضای این خونه قراره پذیرای توریست‌های خارج از ایران باشه. (zee hostel) ما پتانسیل خیلی بالایی از نظر گردشگری و بوم گردی داریم و این وسط جای خالی هاستل یا مهمان پذیر حرفه‌ای با درجه کیفی بالا خالیه. از طرف دیگه این خانه‌ها و فضاهای تاریخی می‌تونن در تبادل فرهنگی و معرفی فرهنگ سرزمین مون نقش غیر قابل انکار و مهمی داشته باشن. خوشحالیم که خانه زی تا الان از نظر کارشناسان و مهمان‌هامون تونسته جزو بهترین‌ها باشه.»
خانه زی قبل از مرمت
مرمت خانه‌ی زی
- از مرمت این خانه بیشتر برامون بگید.
« همانطور که گفتم هیچ تخریبی در این ساختمان صورت نگرفته. بلکه آجر به آجر این ساختمان را مرمت کردیم. به عنوان مثال دیوار آجری این اتاق را که می بینید گچ‌هایش را با احتیاط زیاد کندیم تا به این آجرهای هشتاد ساله برسیم. یا کف این قسمت خانه را هم که می‌بینید سرامیک‌هایش برای همان زمان است. برای نمای خارجی ساختمان دونه به دونه آجرها شسته و دوباره بند کشی شد.»
- در انجام پروژه مرمت چه گروهی کمک تون کردن؟
«ما با یک پیمانکار زیر نظر گروه استاد کار مرمت رو شروع کردیم. البته طرح و شیوه کار کاملا زیر نظر خودمون بود. در این مرمت تنها چیزی که اضافه کردیم تبدیل یکی از اتاق‌ها به سرویس بهداشتی برای راحتی مسافرها بوده. مرمت ساختمان‌ها نزدیک به هفت ماه طول کشید»
گشتی در خانه زی
خانه‌ی زی به سبک خانه‌های اواخر دوره پهلوی اول همزمان از ویژگی‌های مدرن و نگاه سنتی معماری قاجاری مانند موارد زیر برخودار بوده است:
- در طبقه همکف علاوه بر وجود آشپزخانه، آب انبار و قنات قرار دارد که محل تامین آب شرب اهالی منزل بوده است.
- در پاگرد طبقه اول در ورودی ارباب از دو در ورودی دیگر جدا شده بود که به سمت طبقات بالا می‌رود.
- در پاگرد طبقه دوم می‌توان طاق ضربی آجری شبیه به طاق‌های پل مشهور سی و سه پل را دید که نقش انتقال بار اصلی ساختمان را به پی ساختمان دارد. هم چنین در این طبقه اتاقی قرینه اتاق طبقه همکف با همان شکل و طاق‌های ضربی ساخته شده است. آشپزخانه کوچک این طبقه همان طور که گفته شد برای راحتی مسافرین به سرویس بهداشتی تغییرکاربری داده است.
- طبقه سوم نیز اتاق شاه نشین، تراس اختصاصی، اتاق تابستانه در جهت جنوب با نور کم و اتاق زمستانه با نور زیاد در جهت شمالی ساختمان را دارد.
- نکته جالب اتاق‌های این ساختمان راه داشتن آنها با درهای مختلف به یکدیگر بوده است.
- هر طبقه‌ی این ساختمان با معماری شکسته و مدرن خودش داستانی جداگانه برای شما بیان می‌کند. که از زمان شروع کار هاستل برای مسافران و توریست‌های خارجی هم جالب و شگفت انگیز بوده است.
- اکسسوری و مبلمان داخلی ساختمان به سبک کلاسیک انتخاب شده و سعی شده است در انتخاب وسایل قدیمی بیش از حد اغراق نشود.
اهداف و برنامه‌های خانه زی
آقای سرمد اعظامی به همراه خانم مهبان جلالی برنامه‌شان را برای زنده کردن و معرفی فرهنگ تهران قدیم در قالب فعالیت‌های زیر آغاز کرده‌اند:
- ایده اولیه مرمت یک خانه که مربوط به تهران قدیم باشد با آغاز جستجو و بازدید از خانه‌های قدیمی تهران از دو سال پیش آغاز می‌شود.
- شروع مرمت خانه و تولد خانه فرهنگ زی با قسمت‌های مختلف هاستل، کافه، آرت شاپ
- خانه فرهنگ زی با درجه کیفی بسیار بالا از ماه پیش میزبان مسافران و توریست از کشورهای مختلف بوده است که تحسین و استقبال گسترده مهمان‌های خود را نیز به همراه داشته است.
- تبادل فرهنگی، معرفی فرهنگ معماری، موسیقی، غذایی و جنبه‌های شگفت انگیز دیگر ایران و تهران به دنیا
- برگزاری رویدادهای فرهنگی مربوط به تهران قدیم برای علاقمندان و دوستداران فرهنگ و معماری قدیم تهران و کلی اتفاقات خوب فرهنگی دیگر که به گقته مدیر داخلی مجموعه به زودی در راه است.
منبع: چیدانه