تراریخته چیست؟ بخوریم یا نخوریم؟

به تعریف، سازمان بهداشت جهانی، تراریخته به "گیاهان، جانوران یا موجودات میکروسکوپی گفته می شود که ترکیب ژنتیکی آنها (DNA)به طریقی تغییر یافته که در طبیعت از راه جفتگیری یا نوترکیبی طبیعی اتفاق نمی‌افتد."

آیا محصولات تراریخته به سم کشاورزی بی‌نیازند؟

بر خلاف تصور جواب منفی است، محصول تراریخته به یک یا چند نوع آفت مقاوم است اما به آفات دیگر نه.

علاوه بر این مقاومت به محصول تراریخته هم دیده شده که در این موارد باید از سم استفاده کرد. در برخی موارد محصولات تراریخته باعث کاهش نیاز به سم شده‌اند اما در کل دنیا مصرف سموم کشاورزی رو به افزایش است که برای فعالان محیط زیست دغدغه بزرگی است.

از مزایای این تکنولوژی این است که می توان هزینه‌های تولید را کاهش داد و تولید مواد غذایی را افزایش.

گیاهان را در مقابل شرایط سخت محیطی مانند خشکسالی مقاوم می کند.

می توانند گیاهان را با ویتامین ها و مواد معدنی مغذی تر کنند.

دستکاری ژنتیکی با افزایش زمان بهره‌وری و تازه ماندن مواد غذایی، طعم و کیفیت را بهتر می‌کند.
دستکاری ژنتیکی گیاهان حتی می‌تواند در تولید واکسن بیماری‌ها (مانند وبا و حتی ایدز) مفید و سودمند باشد.

آیا خوردن محصولات تراریخته برای انسان ضرردارد؟

با توجه به اینکه تقریبا حدود بیست سال است این محصولات در سطح تجاری کاشته شده‌اند، تحقیقات آنقدر طولانی نبوده که از سلامت و تاثیر این محصولات در دراز مدت بر سلامت انسان روشن نیست، آنها ددت و پی‌سی‌بی و تالیدومید. برخی متخصصان این نگرانی را مطرح کرده‌اند که این محصولات ممکن است آلرژی و بیماری‌های سیستم ایمنی ایجاد کند.

اغلب تحقیقات درباره محصولاتِ تراریخته روی سلول یا حیوانِ آزمایشگاهی انجام می‌گیرد و بررسی‌ عوارض مصرف در انسان بسیار محدود یا مشکل است. در اغلبِ این مطالعات نمی‌توان مطمئن بود که باید به دنبالِ چه عوارضی گشت. اگر این عوارض فقط پس از سالها بروز کنند، امکانِ چنین مطالعاتی امروز ممکن نیست.

زهرا عبداللهی؛ رئیس اداره بهبود تغذیه وزارت بهداشت می‌گوید مصرف محصولات تراریخته ممکن است در درازمدت باعث جهش‌های ژنتیک، افزایش تومورهای سرطانی و حتی ناباروری شود.

کافی است سری به بازار فروش مواد غذایی و فروشگاه‌های سطح شهر بزنید تا متوجه شوید روغن‌های توزیع شده در بازار، اکثرا و بنا به قولی، همگی از مواد اولیه تراریخته تولید شده‌اند! این خوشبینانه‌ترین حالتی است که می‌توان برای محصولات کشاورزی و مواد غذایی متصور بود و امیدوار بود که هیچ محصول تراریخته‌ای غیر از روغن‌ها در سبد غذایی ایرانیان جای‌گذاری نشده باشد.

این در حالی است که چندی پیش، رسول دیناروند رئیس سازمان غذا و دارو تاکید کرده بود: تا جایی که وزارت بهداشت اطلاع دارد هیچ محصول تراریخته‌ای در ایران کشت نمی‌شود و ما برنج دستکاری شده نداریم، فقط واردات ما در دو مورد ذرت و مشتقات آن و سویا (کنجاله و روغن) است.

طارم مولایی تراریخته چیست؟

در سال ۲۰۰۴ ایران اعلام کرد که برنج طارم مولایی، برنج تراریخته ای که به دو کرم ساقه خوار مقاوم است را در سطح تجاری خواهد کاشت. خبری که انعکاس وسیعی داشت؛ حتی کشورهایی مثل هند و چین - از بزرگترین تولیدکنندگان تراریخته که برنج جزء غذاهای اصلی مردمشان است- چنین نکرده بودند. گفته شده که پنجاه تا صد هزار هکتار، زیر کشت برنج تراریخته رفت. محصول آماده ورود به بازار بود که دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی به پایان رسید و محمود احمدی نژاد جای او گرفت و اجازه نداد این محصول از انبارها خارج شود چرا که قوانینی در زمینه ایمنی و سلامت این محصولات وجود نداشت. در دوره اول حسن روحانی علیرغم تمایل دولت، سازمان محیط زیست با این محصولات مخالف بود. در دوره دوم با آمدن عیسی کلانتری بجای معصومه ابتکار، این مانع بر طرف شد.

فقط 3 محصول تراریخته در ایران مجوز مصرف دارند

قائم‌مقام وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: تاکنون فقط 3 محصول تراژنی یا تراریخته شامل دانه‌های روغنی کلزا، سویا و ذرت در ایران مجوز مصرف دارند و هیچ محصول یا فرآورده دستکاری ژنتیک شده دیگری در بازار کشور وجود ندارد.

حریرچی گفت: اکنون فقط سه محصول تراژنی دانه‌های روغنی سویا، کلزا و ذرت وارد کشور می‌شود البته مطمئن نیستم که فقط دانه روغنی مورد نیاز در صنعت روغن وارد می‌شود یا محصول آماده روغنی آن نیز وارد می‌شود اما در هر صورت حتی مجوز کشت این نوع دانه‌ها نیز به جز در موارد محدود تحقیقاتی در کشور داده نشده است.

محصولات تراریخته مجاز کشور کدامند؟

رئیس سازمان غذا و دارو اعلام کرد فقط دو محصول سویا و ذرت به صورت تراریخته یا اصلاح ژنتیکی شده در بازار کشور وجود دارد و درج برچسب تراریخته بر روی این محصولات نیز اجباری شده است.

تمام سویای وارداتی به ایران تراریخته است و از سوی دیگر بیش از 6 میلیون تن ذرت همچنین بخش اعظم غذای دام و طیور ما که وارداتی است تراریخته است.

مردم ایران از 20 سال پیش محصولات تراریخته مصرف می‌کنند!

منبع : خبرگزاری تسنیم