زندگی نامه و فیلم شناسی امیر نادری کارگردان

امیر نادری زادهٔ ۷ خرداد ۱۳۲۴ خورشیدی در شهر آبادان کارگردان ایرانی است. وی از سال ۱۳۶۹ در ایالات متحده آمریکا زندگی می‌کند.

او از کارگردانان تاثیرگذار و مهم سینمای ایران است. نادری از کودکی در سالن سینما و تئاتر کار می‌کرد و با دیدن فیلم و نمایش، خواندن نقد فیلم و معاشرت با منقدان، به طور خودآموخته وارد عالم سینما شد.

در ابتدا به عنوان عکاس در چند فیلم مهم سینمای ایران کار کرد. در سال ۱۳۵۰ اولین فیلمش خداحافظ رفیق را کارگردانی کرد. توجه جشنواره‌های جهانی با فیلم دونده و آب، باد، خاک به او جلب شد. دونده از سوی تعدادی از منتقدان در فهرست یکی از تاثیرگذارترین فیلم‌های ربع قرن اخیر معرفی شده‌است.

فیلم بعدی امیر نادری «ماه» نام دارد، نادری گفته‌است بیست سال درباره موضوع این فیلم کار کرده و یک دلیل مهاجرت او از ایران به آمریکا، ساختن فیلم «ماه» بوده‌است.

پدرش پیش از تولد او فوت می‌کند و مادرش را در شش‌سالگی از دست می‌دهد. همراه با برادر بزرگترش تحت سرپرستی خاله‌اش زندگی می‌کند. کارهایی مانند تخمه‌فروشی جلوی در سینما، کنترل‌چی سالن سینما و آپارات‌چی سینما را در آبادان تجربه می‌کند.

از ۱۲ سالگی با تماشای فیلم‌های خارجی در سینمای آبادان، به سینما و نمایش علاقه پیدا کرد و بعد در تئاتر حافظ آبادان نقش‌هایی کوتاه از بچه‌ها را بازی می‌کرد.

با برادرش به تهران می‌آید و در چند عکاس‌خانه کار می‌کند. آشنایی‌اش با علی‌رضا زرین‌دست پای او را به سینما باز می‌کند. کار در سینما را با عکاسی فیلم «قیصر»، «حسن کچل» و «پنجره» آغاز کرد.

شش‌ماه به انگلستان می‌رود، سال ۱۳۵۰ کار فیلم‌سازی‌اش را با نویسندگی و کارگردانی خداحافظ رفیق در ایران شروع می‌کند.

مهاجرت به آمریکا

توقیف فیلم آب، باد، خاک و دو فیلم مستند جستجو ۱ و جستجو ۲ در تصمیم نادری به مهاجرت از ایران، بی تاثیر نبوده اما او دلیل اصلی مهاجرتش را هدف همیشگی‌اش در ساخت فیلم، در خارج از ایران عنوان کرده‌است.

فیلم‌شناسی

کارگردان

    کات ۲۰۱۱

    وگاس: بر اساس یک داستان واقعی ۲۰۰۸

    دیوار صوتی ۲۰۰۵

    ماراتن ۲۰۰۲

    آ، ب، ث… منهتن ۱۹۹۷

    منهتن از روی شماره ۱۹۹۳

    برنده ۱۹۸۴

    جستجو ۲ ۱۹۸۱

    جستجو ۱ ۱۹۸۰

    آب، باد، خاک ۱۳۶۴

    دونده ۱۳۶۳

    ساخت ایران ۱۳۵۷

    تنگسیر ۱۳۵۲

    ساز دهنی ۱۳۵۲

    تنگنا ۱۳۵۲

    مرثیه ۱۹۷۵

    انتظار ۱۹۷۴

    خداحافظ رفیق ۱۳۵۰

عکاس

    رضا موتوری (مسعود کیمیایی)۱۳۴۹

    حسن کچل (علی حاتمی) ۱۳۴۹

    قیصر (مسعود کیمیایی) ۱۳۴۸

    بیگانه بیا (مسعود کیمیایی) ۱۳۴۷

جوایز

    جایزه بهترین کارگردانی برای فیلم‌های تنگنا و تنگسیر از ششمین جشنواره فیلم سپاس ۱۳۵۳

    جایزه برای فیلم انتظار از جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان کن ۱۳۵۳(۱۹۷۴)

    جایزه بهترین فیلم برای فیلم دونده از جشنواره فیلم سه قاره نانت در سال ۱۳۶۵ (۱۹۸۶)

    جایزه منتقدان بین‌المللی برای فیلم دونده از جشنواره فیلم ملبورن در سال ۱۳۶۶ (۱۹۸۷)

    جایزه ویژه هیئت داوران برای فیلم آب، باد، خاک از جشنواره فیلم سیدنی در سال ۱۳۶۹ (۱۹۹۰)

    جایزه برای فیلم آب، باد، خاک از جشنواره فیلم جیفونی در سال ۱۳۶۹ (۱۹۹۰)

    جایزه برای فیلم آب، باد، خاک از جشنواره فیلم فوکودا در سال ۱۳۷۰ (۱۹۹۱)

    جایزه برنز برای فیلم آب، باد، خاک از جشنواره فیلم دمشق در سال ۱۳۷۰ (۱۹۹۱)

    جایزه تورناژ برای فیلم آ، ب، ث… منهتن از جشنواره فیلم آوینیون در سال ۱۹۹۷

    جایزه منتقدان روبرتو روسلینی برای فیلم دیوار صوتی از جشنواره فیلم رم ۲۰۰۵

    جایزه عصای سفید برای فیلم دیوار صوتی از جشنواره فیلم تورین ۲۰۰۵

    نامزد دریافت جایزه شیرطلایی از شصت و پنجمین جشنواره فیلم ونیز برای فیلم وگاس ۲۰۰۸

    تقدیر ویژه منتقدان فیلم کاتولیک SIGNIS، برای فیلم وگاس: بر اساس یک داستان واقعی، جشنواره فیلم ونیز، ۲۰۰۸

    جایزه بهترین فیلم، انجمن فیلم‌سازان جوان ایتالیا، برای فیلم وگاس: بر اساس یک داستان واقعی، جشنواره فیلم ونیز، ۲۰۰۸

بزرگداشت و بررسی آثار

    در سال ۲۰۰۶ موزه ملی سینما در تورین ایتالیا به بزرگ‌داشت امیر نادری و بررسی کارهای او با نمایش فیلم‌ها و عکس‌هایش پرداخت.

    در سال ۲۰۰۸ به مناسبت سی‌امین سال برگزاری جشنواره فیلم سه قاره نانت، از امیر نادری و کارگردان‌های دیگری که دوبار بالن‌طلایی این جشنواره را برده‌اند تقدیر شد.

فیلم‌های انتظار، دونده و آب، باد، خاک در بزرگ‌داشت نادری نمایش داده شد.