یلم سینمایی "خانه پدری" ساخته کیانوش عیاری بلاخره پس از نه سال کش و قوس مجوز اکران گرفت. هرچند که این اکران در چهارچوب رده بندی سنی و به صورت محدود فقط در ۱۵ سینما انجام میشود، اما بازتاب وسیعی یافته و با استقبال در شبکههای اجتماعی روبه رو شده است. شاید بهتر باشد که علاقمندان سریعتر برای دیدن "خانه پدری" اقدام کنند چرا که با توجه پیشینه اکران این فیلم، هیچ تضمینی برای ادامه یافتن اکران آن وجود ندارد!
خانه پدری فیلمی به کارگردانی، نویسندگی و تهیهکنندگی کیانوش عیاری محصول سال ۱۳۸۹ است.
این فیلم که در دی ۱۳۹۳ اکران آن آغاز شده بود به دلیل وجود یک صحنه خشن با مشکلاتی در اکران روبرو و در روز اول اکران عمومی از پرده پایین کشیده شد.
پیش از سال ۹۳ نیز خانه پدری تا آستانه اکران رفت، اما ارشاد برای اکران آن شروطی گذاشت که با مخالفت کارگردان روبه رو شد. در سال ۹۱ کیانوش عیاری در این باره گفت: "اکران فیلم «خانه پدری» در ایران به شرط انجام پارهای اصلاحات انجام خواهد شد در حالی که این اصلاحات ویرانگر هستند و با اعمال آنها هستی فیلم «خانه پدری» زیر سئوال میرود."
او حفظ کیفیت فیلمش را بر اکران ترجیح داد.
او افزود: «چرا باید آبشخور اصلی یک فیلم که صحنه قتل دختری توسط پدر و برادرش است، حذف شود؟ با حذف این صحنه دیگر از «خانه پدری» چیزی باقی نمیماند.»
پیش از آن علیرضا سجادپور، معاون وقت امور سینمایی سازمان سینمایی درباره این فیلم گفته بود به شرط اینکه سکانسهای ابتدای اپیزود اول حذف شود (سکانسهایی که پدر و برادر، دختر خانواده را میکشند) این فیلم اجازه نمایش عمومی در ایران را خواهد داشت.
با تغییر دولت این و آغاز ریاست جمهوری حسن روحانی این امید وجود داشت که "خانه پدری" اکران شود، این اتفاق در سال ۹۳ برای یک روز رخ داد، اما دوباره با اعتراضها اکران متوقف شد. در آن مقطع همان شرط پیشین برای ادامه اکران مطرح گردید و باز هم کیانوش عیاری با آن مخالفت کرد.البته وزارت ارشاد دولت روحانی اثرات مخرب صحنه بحث برانگیز فیلم بر روان تماشاگر را بهانه توقیف اعلام کرد.
حالا گفته میشود برای اکران از روز چهارشنبه اصلاحاتی در فیلم صورت گرفته است. خبرگزاری ایرنا نوشته است که فیلم با "کمترین تغییر" اکران میشود. اما خبرگزاری ایلنا اصلاحات صورت گرفته را اینگونه توضیح داده است: «یکی از نکات بحثبرانگیز فیلم که یکی از دلایل اصلی اکران نشدن فیلم بوده یکی از سکانسهای اصلی فیلم است. در نسخهای که قرار است از یکم آبان اکران شود این سکانس اصلاح شده و با حذف یکی از صداهایی که ارشاد بر اصلاح آن تاکید داشت و همچنین اضافه شدن یک نمای بسته، سکانس اصلاح شده، اما لطمهای به فیلم وارد نکرده است.»
کیانوش عیاری، متولد ۱۳۳۰ در شهر اهواز، سینما را با ساخت فیلمهای تجربی ۸ میلیمتری آغاز کرد و چند سال بعد با «تنوره دیو» و «آن سوی آتش» نام خود را به عنوان کارگردانی کاربلد ثبت کرد. بودن یا نبودن، آبادانی ها، شبح کژدم، شاخ گاو، سفره ایرانی، روزگار قریب، هزاران چشم و ... از جمله آثار مهم عیاری هستند. البته بخت هرگز با عیاری یار نبوده و دو فیلم مهم «خانه پدری» و «کاناپه»، به محاق توقیف رفتند.
داستان فیلم
"خانه پدری" با شروعی غافلگیرکننده روایتگر قتل دختری جوان توسط پدر و برادر ۱۵ ساله خود در سال ۱۳۰۸ شمسی است. قتلی که سرنوشت تمامی اعضای خانه را تا هفت دهه پس از آن واقعهی دلخراش، دستخوش تغییر و دگرگونی میکند. محتشم ۱۵ ساله، به تحریک و دستور پدر، جان خواهر خود را به دلیل مسالهای ناموسی میگیرد و جسد او را در زیرزمین خانه پدری دفن میکند.
با پیش رفتن فیلم، سرنوشت پدر خانواده، پسر او و خانواده آنها را طی دهههای بعدی میبینیم، در حالیکه همه چیز در همین خانه میگذرد و بچههای کوچک در هر فصل فیلم، شخصیتهای بالغ فصل بعدی هستند و سایه این جنایت بر زندگی همه آنها سایه افکنده است.
در این فیلم مهدی هاشمی، مهران رجبی، شهاب حسینی، ناصر هاشمی، مینا ساداتی، نازنین فراهانی و… ایفای نقش میکنند.
ایده فیلم خانه پدری که به گواه کارگردان، برگرفته از یک داستان واقعی در اهواز سال ۱۳۵۴ است که دختری توسط پدر و عمویش به قتل میرسد.
کسانی که خانه پدری را دیده اند معتقدند که این اثر از بهترین آثار سینمای ایران است. حسین معززی نیا روزنامه نگار و منتقد سینما چند سال پیش در صفحه فیس بوک خود درباره این فیلم نوشت بود "یکی از بهترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران است." این دیدگاه بسیاری دیگر از منتقدان سینما است.
واکنشها به اکران
اکران خانه پدری با استقبال زیادی روبه رو شده است. بسیاری از ناظران و منتقدان سینمایی این اتفاق را مهم و مثبت ارزیابی میکنند.
مهرزاد دانش منتقد فیلم در این باره نوشته است: «خانه پدری سرانجام چهارشنبه اکران میشود؛ از درخشانترین آثار کیانوش عیاری و سینمای ایران. در خانه پدری، ببینید حکایت نفرین زمین را که در دالان زمان، حقیقت را بر جنایت چیره میکند. این سرشت و سرنوشت محتوم هر جنایتی است؛ حتی در نهانترین پستوها و نجواها. از نفرین زمین بترسیم.»
علی زادمهر خبرنگار حوزه سینما نیز در توئیتی نوشته است: «سرانجام خانه پدری ساخته کیانوش عیاری قرار است از اول آبان اکران شود با همان اصلاحاتی که قرار بوده اعمال شود. به امید اکران فیلم خوب کاناپه، فیلمی که اگر اکران شود دوران جدیدی در سینمای ایران آغاز خواهد شد.»
بسیاری از کاربران فضای مجازی نیز از اکران این اثر استقبال کرده اند. کاربری در این باره نوشته است: «از معدود اتفاقات خوب این روزها اینکه خانه پدری بالاخره به نمایش عمومی درخواهد آمد. تبریک به کیانوش عیاری که از تلاش برای اکران فیلمش دست نکشید.»
در این بین برخی کاربران نیز نسبت به تکان دهنده بودن یک سکانس این فیلم هشدار داده اند. کاربری در این باره گفته است: «من فیلم خانه پدری رو در سینما دیدم. سکانس اولش شوک بدی بهم وارد کرد. شاید نشان دادن این حجم از خشونت ضروری بوده باشه، اما حقیقتا آزاردهنده بود. اون شب واقعا خوابم نبرد. اگر چه پایان فیلم برام جالب نبود. اما یک چیز رو خوب نشان داد. اینکه ما عذرخواهی تاریخیای به زنان ایرانی بدهکاریم.»
برخی فعالان اجتماعی هم در شبکههای مجازی کاربران را به دیدن این فیلم دعوت کرده اند. در این بین همچنان نگرانیهایی برای جلوگیری از اکران آن وجود دارد.