آیا حمام آفتاب عامل سرطان پوست است؟
یک بدن برنزه شده خوش رنگ، اما در واقعیت چیزی بنام برنزه شدن ایمن وجود ندارد.
سرطان پوست زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌هایی که لایه‌ی پوست را تشکیل می‌دهند، به صورت کنترل نشده‌ای رشد می‌کنند و به سرعت تقسیم می‌شوند.
سرطان پوست را به سه نوع اصلی تقسیم می‌کنند:
- کارسینوم یا سرطان سلول پایه‌ای پوست
- کارسینوم یا سرطان سنگفرشی پوست
- ملانوما
ملانوما چیست؟
ملانوما جدی‌ترین شکل سرطان پوست است. در این بیماری سلول‌های تولید کننده‌ی رنگدانه (ملانین) به طور غیر قابل کنترلی رشد می‌کنند. ملانوما گاهی به طور ناگهانی و بدون هیچ علامتی بروز می‌کند. همچنین، ممکن است روی یک خال ساده پوستتان پیشروی کند.
ملانوما (Melanoma) خطرناکترین نوع سرطان پوست است. اگر این بیماری زود تشخیص داده شود، احتمال درمان آن بیشتر است. خوشبختانه، تشخیص این بیماری خیلی پیچیده نیست و شما می‌توانید پوستتان را برای شناسایی نشانه‌های بیماری ملانوم وارسی کنید.
چه چیزی باعث ایجاد ملانوما می‌شود؟
افرادی که در معرض نور فرابنفش طبیعی و مصنوعی هستند، احتمال دارد به انواع سرطان پوست مبتلا شوند. تحقیقات نشان می‌دهد قرار گرفتن در معرض نور خورشید (که حاوی فرابنفش است) و نور تخت‌های سولار (که برای برنزه کردن پوست استفاده می‌شوند)، احتمال ابتلا به ملانوما را افزایش می‌دهد.
نور فرابنفش خال‌های پوستی ساده و خوش خیم را به ملانوما تبدیل می‌کند. طبق تحقیقات، زنان ۴۵ ساله که از سولاریوم استفاده می‌کنند، بیشتر احتمال دارد به ملانوما مبتلا شوند.
همچنین، افرادی که در سن ۱۵ تا ۲۰ سالگی، ۵ بار آفتاب سوختگی شدید (همراه با تاول) را تجربه کرده‌اند، تا ۸۰ درصد بیشتر به سرطان ملانوما مبتلا می‌شوند. به طور کلی، بیشتر موارد ابتلا به ملانوما به اشعه‌ی فرابنفش مربوط است. البته، ژنتیک و نارسایی سیستم ایمنی نیز در این بیماری نقش دارند.
چه کسی به این بیماری مبتلا می‌شود؟
هر فردی ممکن است به این بیماری سرطانی مبتلا شود. بیش از یک میلیون آمریکایی به سرطان ملانوما دچارند. سفیدپوستان بیشتر از نژادهای دیگر به این بیماری مبتلا می‌شوند. حتی در میان سفید پوستان نیز گروه خاصی بیشتر از دیگران ممکن است به ملانوما دچار شوند. مثلاً، مردان سفیدپوست بالای ۵۰ سال، بیش از دیگران در معرض ابتلا به ملانوما هستند.
به طور کلی ویژگی‌های زیر امکان ابتلا به ملانوما را افزایش می‌دهند:
1- داشتن خال‌های بزرگ یا غیر عادی
2- داشتن خال‌های معمولی زیاد (بیش از ۵۰ خال)
3- سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به ملانوما
4- حساسیت پوستی به خورشید (افرادی که به سرعت آفتاب سوخته می‌شوند، موهای قرمز یا بلوند دارند یا چشمشان آبی یا سبز است.)
5- سابقه‌ی آفتاب گرفتن زیاد یا برنزه کردن در سولاریوم
6- داشتن سابقه‌ی سرطان ملانوما یا سرطانی‌های پوستی دیگر (سرطان سلول‌های پایه‌ای و سنگفرشی که از ملانوما شایع ترند).
7- سابقه‌ی سرطان‌های دیگر مثل سرطان سینه یا تیروئید.
هر فردی، با هر رنگ پوستی، ممکن است به ملانوما مبتلا شود. پزشکان می‌توانند به سرعت مراحل اولیه‌ی ملانوما را در سفید پوستان تشخیص دهند. در حالی که، این بیماری در رنگین پوستان در مراحل پیشرفته تر تشخیص داده می‌شود. روشن است که درمان ملانوما در مراحل پیشرفته تر دشوارتر است.
بر اساس تحقیقات، بیماران رنگین پوست نسبت به بیماران سفید پوست شانس کمتری برای زنده ماندن در برابر ملانوما دارند.
ملانوما چه شکلی است؟
شناسایی تغییرات پوستی بهترین راه برای تشخیص زود هنگام ملانوماست. این بیماری معمولاً روی کتف و اطراف آن، از سرشانه تا زیر شکم، پایین پاها، سر و گردن به وجود می‌آید. ملانوما در زنان ۱۵ تا ۲۹ سال معمولاً از سر شانه‌ها تا زیر شکم ایجاد می‌شود و رشد می‌کند. دلیل آن هم ممکن است، برنزه کردن بدن به صورت غیرمتعارف (پرخطر) باشد.
سرطان ملانوما پوست ممکن است در بخش‌های از بدن در رنگین پوستان ایجاد شود که به طور معمول در معرض آفتاب نیست. مانند کف دست، کف پا، کشاله‌ی ران، داخل دهان و زیر ناخن‌ها.
آکادمی درماتولوژی آمریکا اصرار دارد که همه‌ی مردم پوست خود را به طور منظم بررسی کنند. یعنی شما باید تمام بدن خود را (از جمله پشت، پوست سر، کف دست، کف پا و بین انگشتان پا) بررسی کنید.
آیا ملانوما درمان می‌شود؟
اگر سرطان ملانوما در مراحل اولیه‌ی بیماری شناسایی شود، احتمال درمان آن زیاد است. مطالعات نشان می‌دهد بیماران زیر، ۵ سال بعد از تشخیص ملانوما زنده می‌مانند:
۹۸ درصد بیمارانی که ملانومای آنها قبل از گسترش به غدد لنفاوی شناسایی و درمان می‌شود.
۶۴ درصد بیمارانی که ملانومای آنها به غدد لنفاوی (منطقه‌ای) سرایت می‌کند.
۲۳ درصد افرادی که ملانومای آنها به اعضای دیگر (مناطق دورتر بدن و غدد لنفی دورتر) گسترش می‌یابد.
اطلاعات بالا نشان می‌دهد اگر سرطان ملانوما قبل از سرایت به بخش‌های دیگر بدن تشخیص داده شود، احتمال زنده ماندن فرد بیشتر است. پس، تشخیص سریع و به موقع حیاتی است.
راه‌های پیشگیری از ملانوما
اگر می‌خواهید به سرطان ملانوما بدخیم پوست و سرطان‌های دیگر مبتلا نشوید، آکادمی درماتولوژی امریکا توصیه می‌کند از قرار گرفتن در معرض اشعه‌ی فرابنفش بپرهیزید. چند مورد از کارهایی که برای پیشگیری از خطرات اشعه‌ی فرابنفش خورشید می‌توانید انجام دهید به ترتیب زیر است:
۱- به سایه پناه ببرید!
پرتو های خورشید در ساعات ۱۰ صبح تا ۲ ظهر بسیار قوی و خطرناکند. پس اگر دیدید که طول سایه‌تان روی زمین کوتاه‌تر از قد شماست بهتر است که زیر نور آفتاب نایستید.
۲- لباسی بپوشید که در برابر نور خورشید از شما محافظت کند.
مانند پیراهن آستین بلند، شلوار، کلاه لبه دار و عینک آفتابی.
۳- کرم ضد آفتاب طیف گسترده، مقاوم در برابر آب و با SPF 30 یا بالاتر را به اندازه‌ی کافی روی پوست خود بمالید.
بهترین کرم ضد آفتاب طیف گسترده از پوست شما در برابر هر دو اشعه‌ی فرابنفش A و B (UVA و UVB) محافظت و از ایجاد سرطان ملانوما جلوگیری می‌کند.
۴- روزهایی که خارج از خانه و در فضای باز هستید از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. حتی در روزهای ابری!
۵- قسمت‌هایی از پوستتان را که در معرض نور آفتاب است، با ضد آفتاب کافی بپوشانید.
همچنین:
1- فراموش نکنید که حتماً ضد آفتاب را به بالای پاها، گردن، گوش‌ها هم بزنید. افراد کم مو باید پوست سر خود را نیز با ضد آفتاب یا کلاه مناسب بپوشانند.
2- وقتی از خانه خارج شدید ضدآفتاب را هر ۲ ساعت یک بار و بعد از شنا یا عرق کردن تمدید کنید.
3- آب، برف، شن و ماسه اشعه‌های مخرب خورشید را منعکس و تشدید می‌کنند. پس، مراقبشان باشید.
4- از تخت‌های سولاریوم بپرهیزید، چون اشعه‌ی فرابنفش آنها یکی از عوامل سرطان و پیری زودرس پوست است.
5- اگر می‌خواهید برنزه شوید، از کرم‌های برنزه کننده استفاده کنید. البته، در کنار آن از ضد آفتاب هم استفاده کنید.